Podstawowe informacje
Upał to stan pogody, gdy temperatura powietrza przy powierzchni ziemi przekracza 30 st. C. w ciągu dnia, najwyższa temperatura występuje pomiędzy godz. 15 a 18 a nie jak się powszechnie sądzi – w południe, zaś największe promieniowanie UV notowane jest w godzinach 12 – 13.
Skutki? Wraz ze wzrostem temperatur znacząco wzrasta ryzyko odwodnienia oraz przegrzania organizmu. Upał może doprowadzić do wystąpienia udaru słonecznego lub cieplnego, który jest stanem zagrażającym zdrowiu a nawet życiu. Jego objawy to: zmęczenie, silne bóle i zawroty głowy, nudności, gorączka, szum w uszach, drgawki, wzrost temperatury ciała zagrażający życiu, większa częstotliwość bicia serca i oddechu. Niewątpliwie, upał wpływa również na układ nerwowy człowieka. Wysokie temperatury mogą spowodować ospałość, zdenerwowanie, a także wpływają na poziom koncentracji i efektywność pracy. Należy pamiętać, że upał jest szczególnie niebezpieczny dla osób starszych i dzieci. Trzeba również zadbać o zwierzęta, gdyż wysokie temperatury również u nich mogą prowadzić do przegrzania organizmu.
Jak upał wpływa na ludzki organizm?
Zagrożenie życia – 41 st. C
Groźba udaru – 39 st. C
Wysychanie gruczołów potowych – 38 st. C
Reakcja systemu termoregulacji – 35 st. C
Progu upału – 30 st. C
Ochrona
– należy ograniczyć opalanie, ponieważ zbyt długie przebywanie na słońcu jest szkodliwe dla organizmu, który łatwo może ulec przegrzaniu a skóra – poparzeniu. Należy przebywać w słońcu nie dłużej niż maksymalnie 2 godz., stosując przy tym kremy ochronne;
– dzieci i osoby starsze nie powinny wychodzić z domu a jeżeli jest to niezbędne, to koniecznie z nakryciem głowy;
– w ciągu dnia należy zamykać w domu okna i żaluzje, by ograniczyć napływ gorącego powietrza do pomieszczeń (szczególnie po stronie nasłonecznionej). Okna należy otwierać nocą, kiedy temperatura jest niższa – jeżeli oczywiście warunki bezpieczeństwa na to pozwalają;
– należy unikać forsownego wysiłku fizycznego w najgorętszej porze dnia. Wysiłek fizyczny, jak np. bieganie może doprowadzić do odwodnienia, skurczów mięśni spowodowanych odwodnieniem i utratą minerałów, przegrzaniem organizmu lub udaru cieplnego;
– pod żadnym pozorem nie wolno zostawiać dzieci i zwierząt w zaparkowanym pojeździe. Temperatura w nagrzanym samochodzie może dochodzić do 50 – 60 st. C;
– należy nosić lekką i przewiewną odzież z tkanin naturalnych, w jasnych kolorach. Wspomoże to naturalną termoregulację organizmu;
– należy unikać picia kawy oraz napojów zawierających duże ilości cukru – sprzyjają one odwodnieniu organizmu;
– osoby przyjmujące leki, powinny być w kontakcie z lekarzem, aby sprawdzić, jaki wpływ mają one na termoregulację i równowagę wodno – elektrolitową;
– jeśli odczuwamy zawroty głowy, osłabienie, niepokój lub dotkliwe pragnienie i ból głowy, należy skontaktować się z dyspozytorem medycznym, dzwoniąc pod numer alarmowy. Jeśli to możliwe należy przenieść się w chłodne miejsce;
– należy unikać skrajnych temperatur – osoby, które pracują w klimatyzowanych pokojach nie powinny od razu wychodzić na zewnątrz, gdzie panuje upał – może to spowodować szok termiczny, zwłaszcza u osób starszych i bardzo młodych;
– będąc nad wodą należy pamiętać, że nie wolno gwałtownie wchodzić do niej bezpośrednio po opalaniu – zanim zaczniemy pływać, należy opłukać ciało wodą, do której wchodzimy i dopiero wtedy powoli się w niej zanurzyć;
– będąc w podróży należy częściej robić przerwy i odpoczywać w zacienionych miejscach, by złagodzić negatywny wpływ wysokich temperatur na koncentrację;
– w upalne dni należy przygotować lekkie posiłki bazujące na owocach i warzywach, które dostarczają organizmowi niezbędnych składników mineralnych i witamin a unikać tłustych, smażonych i wysokokalorycznych dań, które dodatkowo obciążają i tak zmęczony upałem organizm;
– należy unikać spożywania alkoholu, ponieważ sprzyja to odwodnieniu organizmu.
OCHRONA DZIECI
– Należy ubierać dziecko w lekką, przepuszczającą powietrze, jasną odzież oraz zakładać mu czapeczkę z daszkiem;
– należy chronić dziecko przed słońcem, m.in. używając parasolki nad wózkiem nawet wtedy, gdy ten stoi w ocienionym miejscu;
– należy podawać dziecku letnie, lecz nie zimne napoje, w szczególności ziołowe i/lub owocowe herbatki a także wodę mineralną lub sok;
– należy kąpać dziecko w letniej (nie zimnej) wodzie;
– nie należy nosić dziecka w nosidełku, gdyż w upalne dni może mu być niewygodnie i gorąco;
– przed wyjściem z dzieckiem na spacer, należy zabrać ze sobą nawilżone chusteczki oraz butelkę z napojem;
– należy smarować dziecko kremami z wysokim filtrem;
– nie należy wychodzić z dzieckiem na zewnątrz w porze, kiedy jest najbardziej gorące;
– wysokie temperatury sprzyjają rozwojowi bakterii salmonelli, dlatego też należy unikać pokarmów z surowych jajek a także często myć dokładnie ręce;
Osoby starsze – zwykle przyjmują większe ilości leków. Podczas upałów, gdy organizm się odwadnia, stężenie leków w organizmie może się zwiększyć nawet do zagrażającego życiu. W związku z tym powinny one bardzo uważnie monitorować swoje samopoczucie, a przede wszystkim stosować się do zaleceń związanych z postępowaniem podczas upałów.