W 1996 r. z najcenniejszego fragmentu Zaborskiego Parku Krajobrazowego wydzielono Park Narodowy „Bory Tucholskie” (4798,23 ha). 79 % powierzchni parku zajmują lasy, 11% wody, a 10% stanowią inne ekosystemy – bagna, torfowiska i łąki. Rzeźbę terenu park zawdzięcza epoce lodowcowej, a zwłaszcza bezpośredniej działalności akumulacyjnej lądolodu oraz działalności erozyjnej i akumulacyjnej wód roztopowych wypływających spod lądolodu, a także bryłom martwego lodu lodowcowego. Teren parku charakteryzuje się bogatą siecią hydrograficzną. Znajduje się tu 21 jezior. Struga Siedmiu Jezior łączy jeziora: Ostrowite, Zielone, Jeleń, Bełczak, Główka, Płęsno i Skrzynka- Mielnica. Interesującą grupę jezior stanowią bezodpływowe zbiorniki wodne o krystalicznie czystej wodzie- jeziora lobeliowe: Małe Gacno, Wielkie Gacno, Głuche, Nierybno, Kocioł, Łyska i Krzywce Małe.
W parku znajduje się wiele roślin chronionych np. rosiczka okrągłolistna i 6 gatunków widłaków. Bardzo bogata jest lichenoflora parku. Ponadto stwierdzono obecność ok. 300 gatunków grzybów. Najbardziej rozpowszechnione z gatunków jadalnych to kurka, borowik, koźlarze, podgrzybki, maślaki, gąski i rydze. W drzewostanach dominuje sosna – 97,6 % wszystkich drzew, brzoza- 1,1%, świerk- 0,6 %, olsza-0,4 % oraz dąb, modrzew i topola po 0,1 %. Występuje tu wiele gatunków zwierząt o wąskich spektrach środowiskowych, a jednocześnie wymagających dużych areałów osobniczych oraz rodzinnych. Spotyka się tu: płazy (13 gatunków), ady charakterystyczne dla Niżu Polskiego (oprócz żółwia błotnego), ryby, ptaki i ssaki łowne. Ciekawsze pomniki przyrody Parku Narodowego „Bory Tucholskie” to: dąb szypułkowy ,,Bartuś’’nad Jeziorem Płęsno, sosna zwyczajna o obwodzie 397 cm przy drodze Bachorze-Małe Swornegacie oraz stanowisko zimoziołu północnego
na wschodnim brzegu Jeziora Zielonego.
